MURTAJA DHE REVULUCIONI ISLAMIK NË MUÇIBABË

Pas Mamushës u rebeluan edhe Muçibabët..!
“Vera nuk i referohet vetëm kafshëve të gjalla me dy këmbë”.
Ku gjindet katundi i Gjilanit me një emër banal sllav “Muçi-babë” në Serbi, Turqi apo në Dardani???
Ku dreqin është?
Ne duhet… thashë unë, me zërin që më dridhej. Duhet ta gjejmë këtë vendodhje nëntokësore të murtajës të veshur me setër të zezë dhe maskën e frikëshme me hundën sqep. Haxhiu i murtajës ecte drejt skulpturës duke shkaktuar një efekt lemeritës. Vend i errët për në ferr, thash, i rezervohet për ata që ruajnë testamentët e lënë përgjysmë në kohë krizash morale. Unë nuk e konsideroj etjen për vandalizëm, sesa më shumë një sëmundje: kjo tregon se katundarët e Muçibabës nuk janë në harmoni me vendin që i lindi dhe më nënën që i rriti.

Ende pa u fashitur zhurma turke për ta ndërruar historinë, një murmurim hijenash të pafundme nga Muçibaba dhe më njërin gishtë të ngritur përpjetë në ndërim të fantazmës turke e arabe zotëroi në komunën e Gjilanit. Kjo vjen, me sa duket, ngaqë, si rrëfimi historik, si ai mitik, vuajnë mos kryerja e detyrave ndaj atëdheut. E veçanta e moskryerjes së detyrave është se ajo, vetëm është e pandreqshme, por nuk mund të jetë veçse e tillë. Me fjalë të tjera, ndreçja, moskryerja në këtë rast do të bien ndesh me arsyen e të qenit shqiptar. “Që vendi ynë të shpallej zyrtarisht shteti i parë islamik në Ballkan u desh të pritej gjashtëdhjetë vjet”, kur trysnia e ulemave nga turqia e Naim Tërnava, të shqetësuar se po e humbitnin privilegjet e tyre nëpër xhami, arritën të imponohen mbi një vend të munduar nga dyshimet identitare!

Katundarët turqë të Muçibabës, Haxhi Shukri Zumberi dhe i biri Hivzi Zumberi thanë:
“Ne nuk e duam Idriz Seferin se ishte i krishter. E ka luftue turkun dhe e ka sjellë serbin!”.
Haxhiu: “Po valla do t’ja prishim!”.
Idriz Seferi nuk na duhet këtu!!!
Këty nuk ka dy hero në Muçibabë:
“Është vetëm Ymer Muçibaba që ka liftue më 1944. Ai është i dektë!”.
Rebelet e Haxhi Zumberit me kazma në duar, kishin grumbulluar te skulptura e Idriz Seferit një kujtim të beftë e të papritur, një testament që, tashmë e kuptuam, mbartte shpjegimin e një elementi vendimtar të verës së mistershme të shkruar mbi maskën e vdekjes dhe islamit politik. Prapa maskës, një spektakël trullosës në të cilën kalorësit e Muçibabës interpretonin me kostume e çallma allaturka dhe me fytyrat të fshehura prapa errësirës. Këta kalorës me shtat vigan, këto kafshë mahnitëse vraponin furishëm të papërmbajtur përmes fushës në një mjegull muskujsh drejtë skulpturës, thundrash njerëzore, goditjet vazhdonin.
Gjithçka ndodhi sa hap e mbyll sytë.

Përtej një histori dashurie me turqit, problem shfaqet edhe më tragjik. Haxhi Zumberi është kosovali. Përse vallë kalohet kaq përanash ky fakt shpesh thelbësore në komportimin politik të një shqiptari me tru turku? I till qe për muslimanët primitivë të Muçibabës të ardhur nga anadolli, që mbetën gjithnjë në anën e një vendi ku islami politik ka më shumë rëndësi se besimi i përbashkët për atdhe. Muçibabët, nga ana e tyre, ishin kundërvënë luftëtarit të lirisë për arsye të ngjashme me ato të turqëve ultraislamistë ndaj Skënderbeut. Sipas meje, gjithë kjo mizori e shqiptarëve injorantë ndaj figurave historike është njëjtë si hija e armikut dhe këtë më populli nuk mund ta durojë.

Fatkeqësisht, bandat e hoxhallarëve apo thënë ndryshe shtresa më e ulët e shoqërisë shqiptare, ka kapluar çdo xhami. Çdo hoxhë vendimmarrës në Dardani është nën direktivat e njerëzve të lidhur me krimin, me Isisin, shqiptarëve që i shërbejnë interesave të kriminelëve të Bikut dhe turqëve. Hoxhallarët, shërbëtorët e Bikut, besimtarët servilë janë ata që në Dardani ecin tutje, ndërsa ngecin pas shqiptarët e ndershëm, të diturit dhe ata që kanë parime dhe moral. Sot, të qenurit krishter i moralshëm në Dardani, nënkupton shqiptarin e papërshtatshëm për Bikun e hoxhallarët.

Rasti i shpellarëve të katundit Miçibabë ka bërë bujë tashmë, qoftë kur vrau me gjakftohtësi më të madhe Idriz Seferin e skalitur në shkëmbë, qoftë kur në këto ditë drejtësia e Dardanisë e përpunuar sipas Hashim Brojës dhe Lytfi Hazirit nuk e dënoi rastin e katundarëve turqë të Muçibabës. Nuk u vu fare në diskutim nga ana e drejtësisë dhe e policisë, madje para kamerave televizive ekzaltuan të interesuarit e Muçibabës me egërsinë e Haxhive të Zumberajve. Ne duhet të kujdesemi që komuniteti musliaman shqiptar në Muçibabë të mos influencohet nga Haxhi Shukri Zumberi dhe djali i tij Hivziu. Në këtë rastë nuk mund të tolerojmë që shpellarët të jenë kundër figurave tona kombëtare. Ne nuk duhet të nënvlerësojmë rreziqet që shfaqin babë e birë me sektet e hoxhallarëve të këtij katundi…

Mund të dukem naiv që shkruaj për këtë katundë trutharësh e tradhtarësh dhe për një vend si Dardania, kjo tregon tri gjëra, tri fytyra: Lytfia Haziri, policia dhe prokuroria që nuk e kanë përnjëmend për ti vënë në bankat e drejtësisë dhe shpellarët e Muçibabës kanë besim se këta nuk e ka përnjëmend. Shumë papërgjegjësi institucionale, por të njejtën kohë këto tri gjëra janë themelore për një shtet të së drejtës. Dhe, ç’është më e keqja, mungon besimi, duke filluar nga punonjësi i policisë dhe punonjësi i drejtësisë.

Gjilani ka vite e ditë që mjedisi është helmuar nga korrupsioni, keq qeverisja, krimi politik, islami politik e keqas nga vandalizmi i Haxhive e dreqit e të birit, domethënë për shkaqe njerëzore. Të duket vetja sikur islami politik dhe keq qeverisja e kanë mbërthyer shoqërinë shqiptare e është përhapur e një lloj klime antishqiptare e frike, por ama po shohim se kanceri islam e politik ka lidhje me vandalizmin, krimë që ka mbërthyer psikikën e shumë shpellarëve turqë të katundit Muçibabë. Në këtë kaos politik e kulturor, forcat e errëta të Muçibabës përfitojnë deri në ligësi.

Politika e Gjilanit ka grumbulluar rreth vetës një pjesë të injorancës shqiptare për të drejtuar Muçibabën gjatë gjithë këtyre pas shëmbjes së sistemit komunistë, por shihet se fluksi i intelektualëve me përvojën dhe eksperiencën përkatëse ka ardhur duke u pakësuar dhe vërehet një anomali e cila po vazhdon të dëmtojë rëndë që nga themelet jo vetëm rregullin dhe rendin në Gjilanë por edhe kulturën, historinë tij. Më e prekura dhe në heshtje mbetet vandalizmi antikombëtar të “shqiptarëve e Muçibabës” të cilët me shpejtësi po degjenerojnë edhe ajo drejt amoralitetit dhe imoralitetit, drejt çmitizimit dhe në përgjithësi drejt atyre fenomeneve negative që bart më vete tradhtinë kombëtare.

Ndodhi një fenomen çoroditës pas luftës në disa fshatra të Gjilanit, Kaçanikut, Prizrenit dhe në ato të Drenicës ku shqiptartë nuk ishin të emancipuar, – islami politik si një element për të kundërshtuar kulturën, historinë iliro-dardane qoftë për shkak të Kompleksit mesjetar, qoftë për shkak dëshirës për të përhapur dhunën fetare për regjimin turk si një mënyrë për të kundërshtuar dhe degjeneruar racën shqiptare me anë të mënyrave: luftë radikaliste fetare dhe nëpërmjet demografisë – pra rritjes së besimtarëve nëpër xhami e mejtepe.

Këto aspekte në vëndet me popullatë islamike e zëvëndësuan në një farë mënyre dualitetin me Erdoganin, duke nxjerrë në pah luftën e vjetër fetare antishqiptare, e cila sot ka marrë formën e luftës fetare e islamike, jo të luftës për krijimin e shqiptarit të ri dhe përplasje mendimesh anadollake dhe atij civilizimi shqiptar. Pa u zgjatur në këto problem dihet se përplsja e civilizimeve që do të përfundojë në favor të botes turke dhe asaj serbe. Katundi i Kabulit, Muçibabë u shndërrua në fushë beteje midis së historisë shqiptare dhe islamikëve turqë, me një peshë rritje të njërës palë. Kështu që ndikimi i imamëve dhe i hoxhallarëve mbi fshatarët trutharë mbetej i palëkundur…

“MËSUES NË KL. TË PARË – VETË ME KL. TË PARË…”

– Ndodhi rreth 70 vjet më parë. –

Në prill të 39-ës, Nazmi Starova, 8 vjeç, ishte nxënës i klasës së parë tek shkolla e përzier fillore ”TREGU”, shkollë në qendër të qytetit. Edhe lagjia ku banonte Nazmiu, Mangalemi, ishte vetë zemra e qytetit të Beratit. I ati, Xhaferi, nuk e dërgon më në shkollë, se luftë, rrëmujë, kështu që Çlirimi e gjen Nazmin 14-vjeçar të lirë, por vetëm me një klasë, kl. e parë, madje dhe atë jo të plotë, pa deftesën e saj, se që nga 7 prilli i ’39-ës nuk e pa më derën a portën e shkollës

1945-48, për tre vjet Nazmiu lë shkollën dhe punon si kamerier tek një mik i babait.

I mbetur me 7 muaj shkollë të kl. së parë, pra me dy muaj mangët, Nazmiun e gjen 1948-ta, 17-vjeçar, kur e mobilizojnë për në hekurudhën Durrës-Tiranë, në Rrashbull, 2 muaj.
Sipas nivelit, klasave të kryera, komisionet i regjistrojnë në shkollë nate. Nazmiun, ndonëse pa mbaruar të parën mirë, komisioni e regjistron në klasën e dytë, por që në orët e para duket që Nazmiu është dukshëm më përpara… E tejkalon rrethin e njohurive të kl. së dytë. E mbajtën aty vetëm dy ditë… Pas dy ditësh e ngjisin në klasën e tretë… Edhe aty e mbajtën vetëm një ditë… e ngjisin, ditën e katërt, në klasën e katërt… Pra, për dy muaj iu quajt e mbaruar edhe kl. I,II, III, IV.
Kur kthehet në shtëpi, i thonë babait se djalin ta kanë emëruar mësues në Remanicë, fshat afër Beratit, por tepër larg për gatishmërinë e Nazmiut…

-Unë, -tregon 86-vjeçari Nazmi Starova, – fillova të qajë.. Kisha ngarkesë psikologjike… po qaja si fëmijë, ndonëse 17 vjeç…
-Mos qaj, më tha babai.- Mësuesi nuk qan, nxënësi qan, po ti nuk je nxënës. Tek ti ka besim pushteti, ka besim qeveria. Ti bëre hekurudhën, bëre tunelin… turp të qash!

-E mblodha veten. Vajta. Me kostum. Serioz, si të isha drejtor, jo mësues. Kisha jo pak, 20 nxënës, të gjithë në klasë të parë. Më dëgjonin. Kur një ditë erdhi inspektimi, kontrolli, 3 veta. Bënë provime, dola mirë, nxënësit ishin në rregull, sipa programit.

-Çfarë shkolle ke bërë? – më pyetën.

-4 klasë që në hekurudhë, por si kohë të plotë kam vetëm 7 muaj të kl.së parë, pra me mangut dy muaj… Dhe këto 7 muaj nga klasa e parë e 39-ës dhe 2 muaj nga 48-ta… Kur u tregova historinë e shkollës sime, ata qeshën, por për punën e kryer, për rezultatet që panë, më falënderuan.

GJERGJ NGRIHU NGA VARRI!

I till ishte profili fizik dhe moral që na jep BIEMI mbi heroin tonë kombëtar, qështë një zheni, një prijës, një diplomat nga të radhës së parë, me të cilin mburremi se do të na ndritë për gjithnjë jetën si një yll i shkëlqyer. Energjia, trimëria, mprehtësia e mendjes dhe morali i lartë i SKËNDERBEUT, këti njeriu të madh që, në kohën e tij tërhoqi vemendjen e tërë botës, do ta mbrujnë rinin tonë me ndjenja e mendime të holla e të fisme dhe do ta ngrënë në sfera të larta që të mund e me nder e lavdi të jetë në gjendje të kryejë punë të bukura e të lëjë gjurma të pashlyera në histori, ashtu sikundër ndodhi me popullin shqiptar në kohën e heroit tonë e në kohrat ma të vona gjer në ditët tona.

Akademikët e kanë shitur historinë e kombit tonë
Nga Kujtim Mateli
Akademia e Shkencave është institucioni më i rëndësishëm shkencor nga pikëpamja e rëndësisë që ky institucion ka kudo në jetën e një vendi, ndaj dhe interesi për të ishte i dukshëm dhe gjatë këtyre ditëve ku Akademia e Shkencave e Shqipërisë zhvilloi zgjedhjet për strukturën drejtuese të saj.
Drejtuesit e një institucioni janë të rëndësishëm, sepse janë ata që mund t`i japin institucionit një shtysë për të ecur përpara dhe të ketë një qasje të hapur me publikun nëpërmjet debateve që zhvillon ky institucion dhe që kanë interes publik, siç është rasti i etnogjenezës së popullit, apo i mbyllur brenda guaskës së vet ku askush nuk merr vesh se çfarë ndodh aty, si¸ka ndodhur deri më sot. Ndaj dhe zgjedhja e drejtuesve të rinj pati debat që çoi dhe në dorëheqjen e nënkryetarit të kësaj Akademie.
Po debati më shumë se sa për drejtuesit e rinj duhet të fokusohet se çfarë produkti shkencor ka prodhur kjo akademi dhe sa i ka shërbyer shoqërisë.
Në këto vite që ne i emërtojmë tranzicion, ky institucion jo vetëm që nuk ka bërë asnjë hap përpara, por është rrudhur dhe atrofizuar dhe në ditët e sotme nuk është në gjendje t`u përgjigjet zhvillimeve dinamike të vetë shoqërisë sonë që kërkon prej këtij institucioni t`u japë një përgjigje shkencore, sidomos problemeve që kanë të bëjnë me albanologjinë.
Kjo akademi do të mund të dilte nga plogështia e deritanishme ose nga opinioni publik që duhej të ishte më i rreptë, ose nga qeveria. Fatmirësisht, megjithëse me vonesë, ky proces tashmë ka nisur dhe besoj se do të jetë pa kthim. Qeveria shqiptare dhe konkretisht vetë kryeministri i saj z. Edi Rama e ka kundërshtuar fort farsën zgjedhore, i cili investon çdo vit për këtë institucion nga buxheti dhe nuk merr prej tij asnjë produkt shkencor që do të mund të justifikonte qoftë dhe minimalisht këtë investim, produkt që do t`u shërbente degëve të ndryshme të ekonomisë së vendit.
Po ky institucion, nëse nuk ka mundur të kontribuojë në sektorë të ndryshëm të ekonomisë së vendit, ajo që pritej do të ishte kontributi i saj në fushë të Albanologjisë. Edhe në këtë fushë, në këtë periudhë tranzicioni, produkti i saj fare i paktë, ka qenë dhe i kontestuar nga opinioni publik.
Akademia e Shkencave dhe institucione të tjera shkencore si Qendra e Studimeve Albanologjike duhet të debatojnë jo vetëm brenda institucionit të tyre, por dhe me opinionin publik. Opinioni publik është i interesuar për çështje të ndryshme, sidomos për origjinën e vet. Ai kërkon që të sqarohet përfundimisht me prova shkencore se cila është origjina e tij e vërtetë: rrjedh nga një kohë më e hershme që është ajo pellazge apo nga një kohë e mëvonshme që është ajo ilire. Përfundime të tilla nuk arrihen pa prova të plota si për njërën ashtu dhe për tjetrën tezë. Mirëpo, ky institucion jo vetëm që nuk zhvillon debat brenda institucionit, por ka ndërprerë dhe komunikimin me publikun.
Po se nuk debatojnë institucionet tona shkencore qoftë brenda institucioneve të tyre, qoftë duke e shtrirë debatin dhe në publik? Pasiguri në përfundimet e tyre apo diçka tjetër, ende e panjohur për publikun i bën ata të rrudhen brenda vetes së tyre?
Kjo është një çështje që do të mund t`i takojë së ardhmes dhe vetë këtyre institucioneve që duhet të nxjerrin përgjegjësitë reale për cilindo që është paguar dhe nuk e ka kryer detyrën e tij. Mund të sjell një shembull.
Në Epir dhe në Iliri, në të gjitha qytet ku janë kryer gërmime arkeologjike, aty kryeperëndia nderohej me emrin Di dhe konkretisht: Butrinti nderonte Di Soter, qyteti Bylys nderonte Di Tropeos, qyteti Mavrora (Olimpe)- Di Megistos, qyteti Fotike- Di Dodonen dhe Di Sarpis, qyteti Pasaron – Di Aresios, qyteti Amantia – Di Boulaios, në Carakovistë Di Naios, etj. Në të gjitha këto mbishkrime perëndia Di e Epirit dhe Ilirisë është konvertuar me Zeus. Si është e munduar që mbishkrimi të lexojë Di dhe në librat e akademikëve tanë të konvertohet me Zeus.
Në të parë mund të duket dhe i parëndësishëm ky fakt, por këto mbishkrime bëjnë diferencën midis asaj popullsie që quhej helene dhe që nderonin kryeperëndinë Zeus dhe kryeperëndeshën Hera nga njëra anë, ndërsa nga ana tjetër ilirët dhe epirotët nderonin perënditë Di dhe Diona. Dy popuj të ndryshëm që nderonin dy perëndi me emërtime të ndryshme. Po t`i shtojmë dhe faktin që në antikitet kryeperënditë kishin rëndësinë që kanë sot flamujt për kombet dhe shtetet, e kupton fare lehtë se historia e antikitetit tonë është paraqitur si pjesë e kulturës dhe historisë helene nga vetë akademikët tanë. Në kohën e sotme, vetë akademikët tanë e kuptojnë se e kanë shitur historinë e kombit të tyre tek të tjerët dhe në vend që të veprojnë, kanë zgjedhur heshtjen, heshtje që praktikisht ka çuar në vetasgjësimin e këtij institucioni.
Po a do të quhej i reformuar ky institucion, nëse në krye të Akademisë personi apo personat e zgjedhur zëvendësohen me të tjerë?
Nëse kjo punë është thjesht emra njerëzish, kjo nuk mund të quhet reformë. Reformimi i një institucioni nuk ka të bëjë thjesht me individët që e drejtojnë atë, por me atë se çfarë synon të realizojë ky institucion.
Ngurtësinë e këtij institucioni, mbylljen e tij në vetvete, pa debate midis akademikëve për çështjet themelore të Albanologjisë, pa komunikim me opinionin publik, e ka krijuar vetë trupa akademike e këtij institucioni. Ky staf akademik nuk pranon debat për çështjet më të rëndësishme të albanologjisë, të gjithë mendojnë njësoj dhe po ashtu njësoj i janë drejtuar me egërsi cilitdo që jashtë këtij institucioni ka guxuar të parashtrojë teza të reja. Në objektin e punës së Albanologjisë, çështja më e rëndësishme është ajo e origjinës së popullit tonë. Deri në cilën periudhë historike shtrihen rrënjët e popullit shqiptar në këto troje? Nuk dihen shkaqet, me urdhër politik apo vetë akademikët e Shqipërisë në vitet `60-70-të të shekullin të kaluar vendosën që shqiptarët të ishin të ardhur në këto troje aty nga fillimi i epokës së Hekurit. Por ajo që dihet dhe që shqiptarët nuk janë pajtuar me qëndrimin e kësaj akademie është persekutimi që ky institucion i ka bërë cilitdo që ka guxuar që shqiptarët t`i çojë në këto troje edhe përpara kësaj periudhe. Kështu është vepruar para viteve 90-të, kështu është vepruar dhe pas viteve 90-të deri në ditët e sotme. Një shkencë që nuk zhvillohet me alternativa, nuk është shkencë. Pikërisht kjo qasje e Akademisë së Shkencave ndaj origjinës së shqiptarëve në këto troje, i shëmbëllen një sekti fetar që nuk del përtej kornizës së besimit të tij.
Pikërisht ndryshimi i kësaj qasjeje të Akademisë së Shkencave është reformë. Nëse nuk bëhet ky ndryshim, ashtu si nuk ka pasur deri më sot Akademi Shkencash, nuk do të ketë as dhe në të ardhmen dhe ekzistenca e saj më shumë i ka sjellë dëme vendit tonë se sa e ka ndihmuar atë. Reformim do të thotë që si teza e prejardhjes së shqiptarëve nga ilirët, si ajo nga pellazgët të vihen në start të barabartë dhe të dy grupimet të sjellin provat e tyre që vërtetojnë njërën apo tjetrën tezë.
Po ky institucion aq sa sillet me arrogancë ndaj studiuesve vendas që e kundërshtojnë tezën gjysmake të prejardhjes ilire të shqiptarëve, po me aq përulësi sillen ndaj tezave antishqiptare që e vendosin Greqinë antike dhe në një pjesë të Shqipërisë jugore, teza që i janë serviruar opinionit publik dhe atij shkencor nga Akademia e Athinës në një libër voluminoz në anglisht, por dhe të disa universiteteve perëndimore që kanë rënë në grackën e kësaj teze. Pikërisht në përballje me këto shtrembërime, Akademia e Shkencave e Shqipërisë do të mund të ngrihej në këmbë, por ajo ka zgjedhur heshtjen, çfarë e bën të dyshimtë këtë institucion dhe të padobishëm ekzistencën e tij në këtë gjendje.

Ky shkrim është botuar në gazetën “Ballkan” datë 8 shtator 2017

“MAQEDONIA – 26 VJET SHTET”

Përgjegjësia e paqes dhe stabilitetit të rajonit, më së shumti po i takon popujve që jetojnë brenda Maqedonisë.
Do ta vlerësoja këtë datë historike për shtetin e Maqedonisë, dhe jo të barazvlefshme me datat historike që festojnë shqiptarët në historinë e tyre, sepse për shqiptarët kjo datë nuk përbën ndonje event të veçantë. Kjo datë u kujton klasës politike në Maqedoni, që në këtë republikë jeton një popullsi e konsiderueshme shqiptare dhe brenda kufirit të saj janë përfshirë territore etnike shqiptare, të shkeputura nga trungu shqiptar për shkak të padrejtësive historike. Për gati një shekull, popullsia shqiptare humbi të drejtat e saj, duke iu nënshtruar diskriminimit etnik, asimilimit, shpërnguljes, dhe rrudhjes kombëtare. Kjo situatë mundi të bëhej e njohur në opinionin ndërkombëtar vetëm pas përfundimit të luftës së armatosur të shqiptarëve për liri dhe drejtësi, kundër dhunës politike, nacionale dhe diskriminimit që i bëhej popullsisë shqiptare brenda shtetit të Maqedonisë.
Më 8 shtator të vitit 1991, në një referendum të përgjithëshëm me një shumicë mbi 95 për qind të qytetarëve, Republika e Maqedonisë u shkëput nga ish Jugosllavia, duke shpallur ditën e saj të pavarësisë. Fakti që kjo festë nuk përbën ndonjë event për shqiptarët, tregon se ajo është një festë me vlera nacionale për popullsinë maqedone, e cila gjen shprehjen e vet edhe në mënyrën dhe angazhimin e festimeve prej institucioneve shtetërore, ku shqiptarët mund të jenë të pranishëm vetëm formalisht.
Njohja e saj ndërkombëtare për shkëputjen nga ish Jugosllavia u kundërshtua nga Greqia, për shkak të flamurit dhe emrit të saj. Pas 4 vitesh përplasiesh, marrëdhëniet e saj me Greqinë morën një farë normalizimi në vitin 1995, por çështja e ndryshimit të emrit të saj ende mbetet problem i pazgjidhur në këto marrëdhënie. Shkak i keqeverisjes së VMRO DPMNE dhe BDI, me Gruevskin kryeministër për një kohë të gjatë, çështja e emrit të Maqedonisë mbajti të tensionuara këto marrëdhënie deri në ditët e sotme.
Republika e Shqipërisë ishte nga të parët shtete që njohën Republikën e Maqedonisë në marrëdhëniet e tyre ndërshtetërore, pa asnjë kusht politik edhe pse brenda këtij shteti jetonte gati gjysma e popullsisë së tij. Po kështu, ndryshimi i statusit të Kosovës pas vitit 1999-të dhe konflikti i armatosur që shpërtheu midis shtetit maqedon dhe forcave çlirimtare të ushtrisë Çlirimtare Kombëtare [UÇK], miratimi i Marrëveshjes së Ohrit në vitin 2001, edhe pse shënuan fundin e luftës së armatosur nën kujdesin e faktorit politik ndërkombëtar, këto ngjarje me efekte jashtë kufijve të Ballkanit, evidencuan në sytë e opinionit ndërkombëtar ekzistencën e popullsisë shtetformuese shqiptare brenda Maqedonisë, duke i dhënë asaj të drejtën më marrëveshjen ndërkombëtare të bëhej pjesë e shtetndërtimit, mbi bazën e respektimit të të drejtave themelore të njeriut dhe futjes së saj në rrugën e plotësimit të standardeve për pranimin e shtetit maqedon në organizmat ndërkombëtare [NATO dhe BE].
Edhe pse kanë kaluar 26 vite nga shkëputja politiko administrative brenda ish Jugosllavisë, Republika e Maqedonisë sot vazhdon të përballet me probleme të rëndësishme shumë delikate në planin e brendshëm politik dhe po kështu edhe në marrëdhëniet ndërkombëtare. Mosrespektimi dhe mungesa e vullnetit politik për të mos garantuar në mënyrë të njëanëshme statusin e popullsisë shqiptare shtetformuese dhe pakicave të tjera, ka mbajtur një situatë të brendëshme tensionur, me reagime e kundërreagime, të cilat kanë lënë gjurmë në marrëdhëniet e saj, qoftë me SHBA-të apo BE-në.
Cënimi i të drejtave themelore njerëzore, standardi i ulët i jetës social politike dhe ekonomike, zbrazja e vendit nga popullsisa drejt drejt migrimit si dhe ngecja e negociatave drejt institucioneve ndërkombëtare euroatlantike, për shkak të problemeve të brendëshme dhe të marrëdhënieve të brishta me fqinjët deri na acarim të arrëdhënieve, nuk bëjnë entuziast askënd edhe 26 vite më vonë nga data e shpalljes së pavarësisë. Maqedonia në këtë periudhë nuk i është shmangur krizave politike të brendëshme, ende marrëdhëniet rajonale të pastabilizuara, me një rritje ekonomike të dobët në mungesën e investimeve dhe të rritjes së papunësisë, me një situatë jot ë pranueshme në përgjegjësisnë për të pranuar dhe zbatuar standardet demokratike në institucionet shtetërore dhe jetën social politike të popullsisë, me hapësira të lira të depërtimit dhe pranimit të korrupsionit të thellë moralo politik dhe financiar, duke lejuar hapësira për depërtimin e kastës së oligarkisë në majat e pushtetit, ku organet partiake janë vënë tërësisht mbi shtetin dhe pushtetin dhe dhunojnë nevojën mbi jetën demoktarike të vendit.
Për Maqedoninë koha ka sjellë vështirësi të mëdha, të cilat ende janë të pranishme. Kjo kohë e vështirë ka sjellë në vëmendje nevojën e ndryshimeve të thella politike dhe sociale në shtete e rajonit ballkanik, ku ashtu si Shqipëria dhe Kosova, edhe Maqedonia duhet të pranojë rrugën demokratike të integrimeve euroatlantike, duke trasformuar mentalitetin nacionalist në interest ë shtetit të qytetarit.
Mesazhi që mund të jepet në një datë të tillë, duhet të ketë vlera gjithpëfshirëse, pa dallime nacionale. Kjo i takon përfaqësuesve më të lartë politik të shtetit. Opinion i brendshëm në Maqedoni çdo ditë që kalon, duhet të bindet dhe të pranojë një realitet të ri, ku fryma e nacionalizmit të njëanshëm është në dëm të popujve dhe të ardhmes së vet Maqedonisë. Ndryshimi në një kohë të afërt, do të ndodhë. Do të ndodhë, ashtu siç mund të ndodhë në një shpërthim atomik, ku ligjet e fizikës diktojnë. Vakumi që krijohet nga shpërthimi atomik, për shkak të diferencës së madhe të presionit atmosferik midis epiqendrës dhe periferisë, rimbushet me një fuqi të jashtëzakonëshme, në një rikthim të hatashëm të energjisë së ajrit, duke marrë çfarë gjen përpara. Rryma koncentrike përplaset me tërë fuqinë e saj në epiqendër të shpërthimit. Përplasja koncentrike merr përpara gjithçka që gjen, duke i ngritur ato në ajër në lartësi të madhe, në formën e një kërpudhe gjigande. Ajo fillon e bie ngadalë, duke infektuar një sipërfaqe të madhe me radioaktivitet. Në qendër të “shpërthimi atomik” në territoret ballkanike sot është Maqedonia. Shembulli ka vend krahasimi për situatën problematike politiko – sociale dhe ekonomike që përjeton sot Maqedonia. Zbrazja e territoreve nga popullsia që largohet në Ballkanin Perëndimor, nuk po ndodh vetëm në Republikën e Shqipërisë apo në Kosovë dhe Luginën e Preshëves. Ajo ka prekur rëndë edhe maqedoninë, dhe kjo nuk lë vend për eufori dhe justifikime. Koha do të sjellë një ditë rikthimin e tyre, por tashmë jo më me mentalitetin bizantin dhe autoritarist të oligarkisë politike dhe financiare sllaviste, por krejt ndryshe.
Nga kjo festë e shtetit të Maqedonisë, segmentet ultranacionaliste që minojnë marrëdhëniet etnike brenda Maqedonisë, janë bërë dhe vazhdojnë të bëhen shkak për praninë e krizës morale, politike, shoqërore dhe ekonomike, e cila sot nuk është e rastësishme. Kjo situatë krize është një e vërtetë e hidhur. Mafia ekonomike që ka depërtuar në majën e piramidës së politikës, është shndërruar në një “kokë Meduze”, e cila po ngrin gjithçka me vështrimin e saj ogurzi. Ajo sot, duke shfrytëzuar varfërinë e skajëshme të popullsisë shqiptare, ka arritur të ndërtojë një shtrat të përshtatëshëm për të ushtruar diktatin dhe dhunën, e cila asnjehërë nuk mundi të dalë nga natyra nacionaliste, e përfaqësuar në instancat më të larta të pushtetit politik në Maqedoni.
Kush nuk e ndjen erën e re perëndimore që po fryn edhe për të ardhmen e shtetit të Maqedonisë, kushdo qoftë nuk meriton të drejtën morale të festojë. Popullsia shqiptare në raste të tilla mban qëndrimin e saj gjakftohtë, duke kërkuar respektimin institucional dhe ligjor të të drejtave të saj. Shpresa jeton midis nesh. Koha e padrinove të politikës dhe të ultranacionalizmit një ditë do të përmbyset. Dhe shpresojmë që kjo ditë të mos jetë e largët edhe në Maqedoni. Çdo gjë që maiset shumë, është e destinuar të shpërthejë. Koha i ka vënë në prove këto fenomene.
Në këtë ditë feste për popullsinë maqedone, gëzojmë të drejtën të japim mesazhe paqe dhe mirëkuptimi. Marrëdhëniet e shtetit të Maqedonisë më shqiptarët në kufijtë e saj, përtej një normaliteti të lëkundshëm, kanë qenë dhe do të mbeten të ndera, për aq kohë sa verbëria politike do të dominojë deri në majat e pushtetit politik. Shkaku kryesor i këtyre marrëdhënieve të brishta, është ekzistenca e popullsisë shqiptare, e cila ende nuk është e vlerësuar në statusin e saj real brenda shtetit. Kjo popullsi rivalizon faktorin maqedon në të gjithë aspektet. Por nuk është ky problemi. Ne jetën demokratike rregullat e lojës janë të qarta, të mbështetura në liritë themelore dhe në konkurencën e nderëshme mbi shanset e barabarta. Janë këto standarde të dhunuara në mënyrë të njëanëshme, që nuk lejojnë politikën të veprojë me mendje të hapur, për të respektuar popujt që jetojnë brenda Maqednisë. Fryma e nacionalizmit që vazhdon të ushqehet ka prishur raportet politike, sociale dhe ekonomike, duke krijuar një situatë të pastabilizuar, përherë me nuanca shpërthimi.
Një mendje e hapur dhe e ndritur është në gjendje të dallojë dhe të kap rrugën e perspektivës së ndryshimeve, të cilat nuk do të mbeten deri këtu. Ato do të thellohen akoma më tej, duke mundësuar të fitohen betejat politike rast pas rasti. Ndryshe nga më parë, për shkak të ndryshimit të pushtetit politik në zgjedhjet e fundit, ky fenomen ka filluar të veprojë në jetën sociale dhe politike të shqiptarëve në Maqedoni.
Maqedonia kurrë nuk do të mund të bëhet shtet demokratik i qytetarëve të saj, pa dallime etnike, nëse do të vazhdojë akoma të ushqeje jetën e saj elektorale me parti nacionaliste, të agresuara ekstremisht në përplasjen e tyre politike për pushtet. Kjo fazë që ka nisur me ndryshimet e fundit, me shumë vështirësi, po e orienton Maqedoninë drejt perëndimit.
Në një situatë komplekse, ku ndërthuren mjaft ngjarje me të kaluarën problematike të pushtetit 13 vjeçar të VMRO-DPMNE dhe BDI-së, kaosi në mendimin politik shqiptar në Maqedoni është i pranishëm. Edhe pse ka ndryshuar pushteti politik, koha është e pamjaftueshme për të qetësuar ndërgjegjen e trazuar të popullsisë shqiptare, e cila ka kaluar dhe po kalon trauma të rënda për shkak të represionit shtetëror.
Sigurisht, është e vështirë që në një kohë të shkurtër të arrihen të përmbysen praktikat shtetërore të një dekade e gjysëm. Është e vështirë të pretendohet që të kuptohet gjithçka drejt, duke lënë hapësirë për depërtimin e ideve të reja që çojnë në uljen e tensioneve nacionaliste. Ky fenomen shfaqet sa tek shqiptarët, por më së shumti në strukturat shtetërore të vjetra, të cilave u ka ardhur radha të lëshojnë institucionet. Nevoja për ndryshim dikton, por ajo po përplaset me stadin e rezistencës së pushtetit të vjetër, i mbarsur dukshëm me doza nacionaliste.
Në këtë ditë të pavarësisë së Maqedonisë, popujt brenda shtetit duhet të mendojnë ndryshe nga politika. Ky është kushti i ekzistencës. Mendimi shkencor politik i parë në planin e mbrojtjes së interesave kombëtare të shqiptarëve brenda Maqedonsë, duhet të jetë i kalkuluar mirë me logjikën matematike brenda, duke vlerësuar të gjithë faktorët veprues dhe mbi të gjitha, duke gjetur rrugëzgjidhjet, jo vetëm në interesin e shqiptarëve, por me efekte positive për të gjithë qytetarët e Maqedonisë. Kjo është detyra e njerëzve vizionare e atdhetar, qe dhe në Maqedoni e kudo tjetër nuk mungojnë. T’i gjejmë me urtësi, t’i mbështesim, t’u japim përkrahje masive dhe të mos rendim më pas emrave të diskretituar në politikë, të cilët deri tani kanë dëshmuar pëprgjegjëshmëri të lartë shoqërore dhe politike, duke rënuar interesat e popullsisë shqiptare në Maqedoni.
Festa duhet të shërbejë si një urë lidhëse miqësie dhe bashkëpunimi, bashkëjetesë dhe integrimi dhe jo si mure ndarës, ku të gjithë dalin të humbur. Është detyrimi i politikës por dhe përgjegjësi e lartë e popujve për të garantuar paqen dhe stabilitetin në Ballkanin Perëndimor. Dhe më së shumti sot, kjo përgjegjësi i ka rënë popujve qe jetojnë brenda Maqedonisë. Urojmë të bëhet më e mira.
Faleminderit.
Dr. Sulejman Abazi [NESHAJ]
Studiues politik.

NJË TAKIM NË MES SHPIRTËRORES DHE KOMBIT

Islami politik i lënë shqiptarët ashtu sikurse janë, por më primitivë, të sëmurë dhe injorantë. Ndjekësit e pseudoislam janë më të ndërlikuar, më të pakulturuar, më të jocivilizuar; për këtë religjioni nuk është një rit i thjeshtë, është tërë filozofija e jetës së tyre.

Fillimisht duhet të sqarojmë se cila është terminologjia që duhet të pranojmë: shtetin ligjor apo shtetn islamik joshpirtëror, terma këto të përdorura gjerësisht sot në literaturën politike fetare. Sjelljetë e tyre është tipike e shqiptarëve që nuk frymëzojnë shqip, e atyre pa karakter e moral, pa asnjë parim, të shitur e të shitblerë, modelin e tyre e kemi vuajtur për pesë shekuj me radhë.
Përkufizimi i Shtetit të së drejtës ndryshon sipas autorëve të islamit jo shpirtëror të cilët e përshtatin sipas parimit të tyre apo klanit fetar ku (librin e shenjtë) e shkelin me dy këmbët hoxhallarët të mbushur me militantë dhe me familjarë të tyre. Shteti i së drejtës është para së gjithash një model teorik i organizimit të sistemeve politike e jo fetare.

Meqë feja islame është “hyjnore”, mos duhet ajo të mbizotrojë përmes urrejtjes, çmendurive, torturave, vrasjeve dhe fanderimeve të bëra Perëndisë për këto çmendurina? Sa më hyjnore të jetë “islami politik”, aq më pak i takon shpellarëve hoxhallarë që ta kontrollojë atë. Nëse e ka shpallur Zoti, ai di ta ruajë pa ndihmën e imamëve. Këta hoxhallarë e imam e dinë që urrejtja ndaj fesë krishtere pjell vetëm shqiptar me dy fytyra dhe shkerdhat.. Sa alternative e kobëshme!!! Fundja, do të donit jut ë mbani një xhelatë apo shumë xhelat fenë e një Zoti, i cili ranë në duart xhelatëve hoxhallarë e imamë dhe që predikojnë vetëm durim e dhembshuri?
Shikoni, ju lutem, pasojat e tmerrëshme e mostolerancës nga ana tyre, ndërkohë që Parlamenti i shtetitë tonë nuk ka reshtur së “dënuari” këto sjellje kobzeza nga teologë të të neveritshëm. Pra, kjo dëshmi na mëson të mësojmë që ta duam atdheun. Të gjykojmë që përndjekja e tyre gjatë nëntëmbëdhjetë vjetësh, duhet të ketë burimin në ndonjë prapaskenë e ambasadorës turje dhe shtetit Turk që ne nuk i njohëm mirë…

Ja se çfarë dua të themë unë kur flas për një ndeshje apo takim në mes Islamit politik dhe Katolicizmit, ndërmjet argumenteve dhe shpirtërores. Kjo është ideja ime për imamët musliman: bashkimi ndërmjet Qiellit dhe Tokës. E pamundur…
Dua që të zhduket njëherë e mirë çdo lloj, skizofrenie e tradhtie të primitivizmit islam, çdo lloj ndarjeje ndërmjet kombit dhe shpirtit, ndërmjet gjakut dhe atdheut, ndërmjet kësaj bote dhe botës tjetër. Nuk dua asnjë ndarje, sepse çdo përçarje brenda nesh nga ana e islamit politik; dhe çdo shqiptar i ndarë, një popull i përçarë dhe kontradiksion me veten e vet është i çmendur dhe tradhti kombëtare. Ne jetojmë në një shtetë plotë më hoxhallarë, imamë e besimtarë të tyre, të çmendur dhe të sëmurë që mund të sherohet duke mbushur këtë të çarë, kangrenë shqiptare. Kujdes për këte të fundit, e sidomos për pastrimin e saj prej turqizmave do të zgjonte një zemërim krejt të veçantë te “osmanët e rinj”.

Kombi shqiptar ka jetuar duke besuar në realitetin e shpirtit dhe jo në iluzione. Shqiptarët sot mund ti ndash në përsona shpirtëror ose materjalistë. Hoxhallarët janë në të dyja gjërat njëkohësisht, nuk janë shpirtërorë – që do të thotë pa vetëdije kombëtare, vetëm materjalista. Gjëja e parë për t’i kuptuar është që këta nuk janë “lider” religjiozë, por maskarenjë. Këta predikues të fesë radikale nuk mund të mendojnë, nuk mund t’i shikojnë gjërat, Dardaninë në të cilën e shikojmë (ne).
Imamët politik jo shpirtëror i ndajnë shqiptarët në mënyrë të paevitueshme, krijojnë një dualizëm përçarës në mendjet e hallakatura te çdo besimtari; kjo është mënyra e tyre për t’i shfytëzuar. Nëse besimtarët musliman janë të çorjentuar, e gjithë forca dhe dinjiteti i tyre ka humbur. Nëse janë të mbrojtur në ashtu siç kanë lerë, do të jenë të lirë shpirtërisht, të pavarur, të tërësishëm, nuk mund të katandisën në skllavëri me një identit të humbur. Dhe të gjithë hoxhallarët e imamët me religjionin e tyre primitiv, nuk bëjnë tjetër veçse do t’i degradojnë besimtarët në shpellar e guvash.

Për këta shqiptar kaq të vonuar kanë një nevojë të madhe për dikë që t’i drejtojë shpirtërishtë (kombtarishtë), që t’i çojë drejtë qëllimit, drejtë kuptimit të atdheut, drejt kuptimit të jetës e mendjes, por përkundrazi është mungesa e vendimit dhe i guximit për ta përdorur mendjen e tyre pa drejtimin nga një tjetër turk apo arab. Ky rrezik vërtet është kaq i madh, ato do të mësonim më në fund që këta shqiptar të ecnin vet me këmbët, guximin dhe trurin e tyre. Janë shqiptar që i shmangeshin realitetit.

Në shumë fe, për shembull, te muslimanët radikal e injorantë, gruaja është e detyruar ta mbulojë fytyrën e saj. Fytyrat e grave muslimane janë të zbehta, sepse kurrë ato nuk e shohin dritën e diellit.. Surrati i tyre është e mbuluar, trupi i tyre është i mbuluar. Gjithçka është e parashikuar. Gruaja e mbuluar, ndërsa burrat të shpluar me koqe jashtë? Gruaja nuk duhet të jetë e arsimuar, sepse arsimi lind në kokën e femrës mendime të çuditëshme. Femrat fillojnë të mendojnë, të debatojnë për ta çrrënjosjen e errësirës, ferexhes dhe shamis…
Gruaja e shtyrë drejtë errësirës dhe e shkëputur nga bota shqiptare nga të gjitha anët për shkakun e thjeshtë: skllavëri. Ato që konsiderohen si më të çmuarat joshpirtërorja, ushqimi, veshja, lekët, makinat luksoze etj, dhurohen duke thënë: ja afrojmë Zotit! Sigurisht që Zoti nuk i merr; është hoxha, imami që i merr këto dhurata. Këta janë ndërmjetësat, këta janë që përfitojnë ndërmjetë joshpirtërores. Hoxhallarët dhe imamët sigurisht që janë më mendjemprehtë sesa shqiptarët që i shfrytëzojnë.

Unë nuk jam dakord me këta leshator. Të fillojmë nga ajo që hoxhallarët e imamët në mes shpirtërores që nuk janë gjendje të vërtetojnë ekzistencën e Zotit (Perëndisë). Shumë libra e komente të tyre janë mbushur me gjepura e marrëzira, qenkan shkruar nga Zoti. Si ka patur mundësi të shkruante Zoti fjalë e komente të tilla banale?
Librat e Milazim Spahiut, Shefqet Krasniqit e Naim Tërnavës janë të mbushura me lutje. Zoti nuk mund të lutet, meqenëse atëherë lind pyetja e ligjshme: kujt i lute tai? Për më tepër këto lutje jo shpirtërore e deklarata janë aq primitive e antikombëtare, ato prekin të tilla problem të këqija dhe idiote, saqë duhet të jesh krejtësisht idiot që të pohosh sikur ato lutje e komente antikombëtare janë të shkruara nga dora e Zotit.

Kaq do t’i dukej retorikës besimtarëve musliman të “devotshëm”, për të hedhur një hije të rëndë mbi Dardaninë, sa herë që shfaqeshinë në horizont. A mund të themi se është duke lulëzuar terrorizmi që ne shohim çdo ditë në dhjetëvjeçarin e fundit, a është kjo shfaqje simbolike e asaj që ndodhë në shoqërinë shqiptare në tërësi në mes shpirtërorës e islamit radikal? Kjo dukuri e tillë në xhamitë tona si terrorizmi, është i lidhur ngushtësisht me gjithçka që ndodhë në shoqërinë tonë. Shpirtërorja dhe shoqëria shqiptare shpërbëhet në një identitet të humbur. Për fat të keq, rendi saj, diciplina, morali, karakteri, feja dhe gjithë të tjerat, janë të ndërtuar në parime të padrejta të vjetëruara. Këto e humbin kombin, gjuhen, kulturën ndaj vetëdijës kombëtare.

Përveç kësaj, ne nuk mund të gjejmë hallkën lidhëse mes joshpirtërores dhe kombit apo islamit politik dhe drejtësisë. Është beteja ndoshta e fundit e drejtësisë, për të mbrojtur shtetin nga islami politik ku e ka çuar banda e korruptuar politike dhe spiunët fetar filoturk, ku merrin pjese edhe kriminelët e listes serbe, ministri Nenad Rikalo. Ndoshta e shtyjnë dhe për disa vjet kështu. Pas këtyre vjitesh, nuk kemi se çfarë të mbrojmë më.